Altın Oran: Mükemmel Uyum!

Doğadaki birçok canlı ve cansız varlığın yapısında olduğu iddia edilen "Altın Oran"ın, uyum açısından en mükemmel boyutları verdiği düşünülüyor.

Peki nedir Altın Oran?

PHI yani Φ ile sembolize edilen bu oranın geometrik ifadesi şöyle:

A ve B noktaları arasındaki bir doğrunun, Altın Oran'a uygun biçimde iki parçaya bölünmesi gerektiğinde,

 

Bu doğru öyle bir noktadan (C) bölünmelidir ki; küçük parçanın (AC) büyük parçaya (CB) oranı, büyük parçanın (CB) bütün doğruya (AB) oranına eşit olsun...

Altın oran da aynen pi (π) gibi irrasyonel bir sayıdır...

Ondalık sistemde yazılışı ise; 1.618033988749894... dür. (noktadan sonraki ilk 15 basamak).


Tarih boyunca bilim, sanat ve mimaride çok önemli roller oynayan bu oran, son yıllarda güzellikle de ilişkilendirilmiştir.

 

Yani yüz hatları arasındaki uzaklıklarda bir “altın oran”ın varlığının güzellik algısına önemli ölçüde katkı yaptığı düşünülüyor.

Kaliforniya ve Toronto üniversitesi'nde yapılan araştırmalarda,

* gözler ile ağız arasındaki düşey uzaklık, yüzün tümünün uzunluğunun yüzde 36’sı,

* gözler arasındaki uzunluk da yüz genişliğinin yüzde 46’sı kadar olduğunda kadın yüzlerinin daha çekici olarak algılandığı sonucuna varılmış.


Rönesans sanatçıları da Altın Oran'ı tablolarında ve heykellerinde denge ve güzelliği elde etmek amacıyla sıklıkla kullanmışlardır. Örneğin Leonardo da Vinci, Son Yemek adlı tablosunda, İsa'nın ve havarilerin oturduğu masanın boyutlarından, arkadaki duvar ve pencerelere kadar Altın Oran'ı uygulamıştır.

 

Güneş etrafındaki gezegenlerin yörüngelerinin eliptik yapısını keşfeden Johannes Kepler, Altın Oran'ı şu şekilde belirtmiştir:

"Geometrinin iki büyük hazinesi vardır; biri Pisagor'un teoremi; diğeri, bir doğrunun Altın Oran'a göre bölünmesidir."

Mısırlılar keops Piramidi'nin tasarımında hem pi hem de phi oranını kullanmışlardır.

Yunanlılar, Parthenon'un tüm tasarımını Altın Oran'a dayandırmışlardır.

 

Bu oran, ünlü Yunanlı heykeltraş Phidias tarafından da kullanılmıştır.

Leonardo Fibonacci adındaki İtalyan matematikçi tarafından bulunan ve Fibonacci sayıları olarak bilinen seri ile Altın Oran arasında ilginç bir ilişki vardır.


Her sayının kendinden öncekiyle toplanması sonucu oluşan sayı dizisinde, sayılar birbirleriyle oranlandığında altın oran ortaya çıkar, yani bir sayı kendisinden önceki sayıya bölündüğünde altın orana gittikçe yaklaşan bir dizi elde edilir:

(0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987, 1597, 2584, 4181, 6765... gibi)


Doğada ise pek çok yaprakta, çiçek türlerinde ve deniz kabuğunun yapısında altın oranın olduğu iddia edilmektedir. Ancak estetik anlamda büyük değeri olan bu orana, yapılan somut ölçümlerde pek rastlandığı söylenemez. Doğadaki türlerde sabit bir oran bulunmamakla beraber, hayatın çeşitli evrelerinde bu orana yaklaştıkları düşünülmektedir.