Kangrenler ve Granülom

KANGRENLER

Derinin sınırlı bir bölümünün yerel olarak canlılığını yitirmesinin sonucu olan deri kangreni, çeşitli evrelerin birbirini izlemesiyle gelişir: Yerel kanlanma azlığı; doku ölümü; kangren.

Nedenler

Dokuların ölümüne pekçok neden yolaçabilir. Bazıları deri hastalıkları bozunları arasında sayılmazlar. Cerrahiyle ilgili olan ve travma kökenli ciddi doku yıkımlarında raslanan gazlı kangrenler; donmaların, yanıkların ya da yine genel hastalıkların (zehirlenmeler; atardamar hastalıkları; damar hastalıkları; şeker hastalığı) sonuçlan söz konusu olabilir.

Ayrıca, tedavi nedeniyle yapılan bazı iğnelerden sonra ya da fenik asit, anilin gibi bazı maddelerin uygulanmasından sonra kangrenler ortaya çıkabilir. Sözgelimi, sindirim sistemi ile ilgili cerrahi girişimlerden sonra streptokok ya da stafikoklar gibi bazı mikropların yaraya eklenmesi son derece tehlikelidir. Keşi çevresinden başlayan ve çok yaygın yaralaşmalara ulaşan geniş kuru kangrenlere yolaçar. Genç kişilerde daha sınırlı olan ada biçimindeki iyicil kangren, streptokokların ve stofilokoklarm alt üyelerdeki yerleşmelerine bağlıdır.

Değişik mikroplar biraraya gelerek yeni doğmuş bebeklerde göbek çevresi kangrenine yolaçabilirler. Süt çocuklanndaki çok tehlikeli yaygın deri ölümü de, bu kangrene benzer. Boyundan, göğüsten ya da kuyruk sokumu bölgesinden başlayan deri ölümü, 48 saat içinde geniş alanlara yayılır. Ateş çok yüksektir ve o güne kadar sağlıklı olan süt çocuğunda son derece hızlı gelişen hastalık, tedavi edilmezse hızla ölümle sonuçlanır.

Teşhisi
Bir deri alanının kanlanmasının durması, her şeyden önce, yumuşak ve kırmızı taban üstünde gelişen serumlu-kanlı bir kesecikle yansır. Daha sonra, iltihap hücrelerinin çevredeki tepkisel artışı, kangren bölgesini çevreler. Kangrenli alan, dibi tomurcuklu bir yara biçimindedir.

Evrim

Kangren, sert, soğuk, siyahımsı gri bir bölgeyle sınırlanarak «kuru» diye nitelenen biçimde evrim gösterebilir. Evrim genellikle, tomurcuklanan ve giderek büzülen yaranın nedbeleşmesine doğrudur.

Hastalığın öteki biçimleri

Yatalak ihtiyarlarda, bacakları tutmayanlarda (yarım felçliler), çok zayıf kişilerde çok sık görülen yatmaya bağlı yaralar, dayanak noktalarının uzun süren basılarının sonucudur; bu yüzden topuk, oturga kemiği, kuyruk sokumu, uyluk kemiği büyük çıkıntısında yerleşirler. Derinin uzun süre ter ve sidikle temas etmesi ve bir enfeksiyon eklenmesi (sık raslanır), süreğen, yaralı, bazen çok ağrılı ve gevşek bozunlar oluşturur.

Tedavi

Kangrenlerin tedavisi kökenlerine göre değişir : Enfeksiyona bağlı kangrenlerde antibiyotikler ve mikrop kırıcı eriyikler, daha eski deri hastalıklarının ihtilatı olarak beliren kangrenlerde kangren serumları kullanılır.

Süt çocuklarındaki kangrenlerde, hemen uygulanan antibiyotik tedavisi, kan aktarımları,su ve elektrolit dengesinin yeniden düzenlenmesi ve kortizon tedavisini kapsayan yeniden canlandırma tedavisiyle birleştirilir. Ayrıca, doku ölümüyle sonuçlanmış yaraların erken olarak cerrahi girişimle çıkarılması ve apselerin boşaltılması gerekir.

Yatmaya bağlı yaralar, her şeyden önce önleyici tedavi gerektirirler : Yerel bakım; talk pudrası sürme; dikkatli masajlar; günde hastaya birçok kez yatış biçimi değiştirmenin yanısıra yatak çarşaflarının değiştirilmesi. Yaralar görülür görülmez masaj, mikrop kırıcı çözeltiler, kurutucu çözeltiler, havalandırma, hattâ morötesi ışınlarla tedavi edilmelidir. Daha geç dönemde, bu tedavi daha da titiz uygulanmalıdır: Temizleme ve mikrop kırıcı çözeltilerle (Dakin çözeltisi, permanganat, Labarra-que sıvısı) yıkama; boyalı maddeler sürme. Kuyruk sokumu bölgesindeki yatmaya bağlı yaralar, bazen yalnızca cerrahi girişimle, deri yamaları konarak iyileştirilebilirler. Aynı biçimde, çıkarılmaları gereken uyluk kemiği büyük çıkıntısı ve oturga bölgesi yaraları için de, cerrahi girişim zorunludur.

GRANÜLOMLAR

Bunlar, yaralarla tomurcuklu bozunların bir arada bulunduğu ciddi; ama ender raslanan bozunlardır.

Yüzdeki kötücül granülom

Bazı hekimlerce, burun granülomu ile böbrek ve akciğer hastalıklarını birleştiren VVegener sendromuna sokulursa da, yüzdeki kötücül granülom ayrı ve ender raslanan bir hastalıktır. Burun bölgesinde bir yara ile başlar, bu yara ilerleyici olarak bütün yüze yayılır; damakta, yüzde, doku ölümüne yolaçar; bu da geniş bir yıkım alanı oluşturur ve yüz boşluklarını birbirleriyle ilişkiye sokar. Doku ölümünün genişleme eğilimi nedeniyle, tedaviye karşın birkaç yılda ölümle sonuçlanır.

Üreme organları granülomu

Oldukça değişik olan bu granülom, üreme organlarında yayılan ve birbirleriyle birleşen yaralarla başlar. Dipleri tanecikli, tomurcukludur ve yüksekçe bir kenarla sınırlanmıştır. Cinsel ilişki ile bulaşan bu hastalığın enfeksiyon kökenli oluşu, günümüzde antibiyotik tedavisiyle evrimini durdurmayı sağlamaktadır.