Omurilik Sinirleri Ağrıları
Boyun, gövde kol ve bacak bölgelerinde yer alan ağrılı belirtilerdir. Omurilik sinirleri, ön ve arka köklerin birleşmesinden oluşur. Omurlar arası birleşme deliği aracılığıyla omurga kanalından çıkan omurilik siniri 2 dala ayrılır ; arka dal, omurlara komşu kasları ve dokuları sinirlendirir, kaburgalar arası aralıkta ilerler ve kaburgalar arası sinirleri oluşturur; ön dal ise, komşu ön dallar ile sinir ağları oluşturur; bu sinir ağlarından hem hareket, hem de duyu liflerini içeren karma çevresel sinirler çıkar. Üst üyelerin çevre sinirleri 5. boyun ve 1. göğüs omurları arasındaki omurilik sinirlerinden, alt üyelerin çevre sinirleri ise 2. bel ve 3. sağrı omurları arasındaki omurilik sinirlerinden gelirler. Sinir lifi bozunu ya kökler, ya sinir ağları ya da çevresel sinirlerin gövdeleri düzeyinde yer alır.
NEDENLER
Omurilik sinirleri ağrıları, çoğunlukla, omurlar arası eklem ile ilişki noktası olan birleşme deliği düzeyindeki sinir köküyle ilgili bir bozuna, özellikle de bu kökü sıkıştırabilen bir disk fıtığına bağlıdırlar.
Klinik belirtiler
Kendiliğinden kök ağrısı şiddetlidir; çaba ve öksürükle artar, bir elektrik boşalımına ya da bir batma duyumuna benzer. Ağrının yayılımı sinir kökünün alanına (dermatom) uyar ve değişmeden kalır.
Evrim nöbetlerle ilerler, nöbetleri ağrısız bir dönem izler. Muayenede tek başına ağrı bulunabilir ya da aynı alanda duyu bozuklukları, bir-hareket bozukluğu, bir refleks kusuru, kaslarda beslenme bozukluklarıyla birliktedir.
Tamamlayıcı muayeneler
Röntgen incelemesi temel muayenedir; özel çekimler, hattâ bazen gazla ya da X ışınlarını geçirmeyen saydamsız bir madde yardımıyla gerçekleştirilen omurilik filmi gerektirir.
EVRİM
Sinir kökü çoğunlukla, 2 omur arasındaki eklemde bir biçim bozukluğuyla sıkıştırılmıştır; ya bir disk fıtığı ya da bir travmayı izleyen kemik dikenleri (osteofitler) söz konusudur. Ama bir kemik uru, bir kemik apsesi (verem, stafilokok enfeksiyonu, maltahumması) ya da yozlaştırıcı bir kemik hastalığı söz konusu olabilir. Ayrıca omurlarda doğuştan biçim bozuklukları ya da bir sinir uru da ağrı nedeni olabilir.’ Ama asıl neden, yaşlı kişilerde (gençlerde de günden güne artmaktadır) yozlaştırıcı eklem romatizmasıdır.
HASTALIĞIN ÖTEKİ BİÇİMLERİ
Boyun sinirleri ağrıları
Arnold sinirinin ağrısı (boyun 2. siniri kökü), ensenin bir yanına yerleşir ve tepeye doğru yayılarak gözde yiter. Boyun-kol sinir ağrısı, boynun arka ve yan yüzünde yerleşir; her kökün alanına göre (boyun 5. siniri kökünden boyun 8. siniri köküne kadar) sırta, üst üyeye (kol, önkol ve parmaklar) yayılır.
Kaburgalar arası sinirlerin ağrıları
Bir ya da birçok kaburgayı izleyen, tek yanlı, kuşak biçiminde ağrılardır.
Kalça siniri ağrısı
Kalça siniri (siyatik) ağrısı, sinir kökü ağrılarının en sık görülenidir. Ya bel 5. sinir kökünün ya da 1. kuyruk sokumu sinir kökünün hastalanmasına bağlıdır. Bel 5. sinir kökünün hastalanması, bacağın dış kenarı boyunca inen ve ayağın üst yüzünde ve başparmakta sonlanan bir ağrıya yol açar. Asil refleksi normaldir.
Kuyruk sokumu 1. sinir kökünün hastalanması, uyluğun ve bacağın arka yüzünden topuğa, ayağın dış kenarına, tabana ve 5. parmağa kadar inen bir ağrıya yol açar. Asil refleksi yitmiştir. Muayenede her zaman, bu ağrılara eşlik edebilecek hareket ve duyu bozuklukları araştırılmalıdır; felç yapan ciddi kalça siniri ağrıları vardır. Ama, genellikle ağrı tek basınadır.
Uyluk siniri ağrısı
Ağrı, uyluğun ön yüzünde dize kadar yerleşir; dizkapağı refleksi yitebilir.
At kuyruğu sendromu
Omuriliğin alt ucundan (omurilik konisi) ayrılan ve bel 2. omuru ile kuyruk sokumu 5. omuru arasında yer alan köklerin hastalanmasına bağlıdır. Ağrılar 2 yanlıdır; belde ya da (daha çoğunlukla) kalça siniri boyunca yerleşirler. Özellikle, Asil reflekslerinin yitimi, uyluklarda, apış arasında «eyer|» biçiminde duyu yitimi, cinsel bozukluklar ve çok erken büzücü kas bozukluklarıyla birlikte olan çevresel tipte gevşek bir alt üyeler felci (her 2 bacağın felci) vardır. Bu sendrom, çoğunlukla bir omurga içi uru (sinir uru) ya da bir omurga uru, bir omurga veremi ya da omurganın bel-kuyruk sokumu düzeyindeki bir biçim bozukluğu sonucunda sinir köklerinin bası altında kalmasına bağlıdır.
TEDAVİ
Sert bir zemin üstünde dinlenmek, çok çeşitli ağrı kesicilerin de yardımıyla ağrıları hızla yatıştırır. Kasınma giderici ilaçlar, özellikle fenilbütazon türevleri ve kortizon türevleri gibi iltihap gidericiler de kullanılabilir. Uzman bir hekimin yapacağı yerel iğneler, ivegen nöbetleri dindirebilir. Ama bu tedaviler, nedeni iyileştirmeye yeterli değildir. Olanak bulunan her durumda ve ağrılara hareket bozukluklarının da eşlik ettiği her hastada cerrahi girişim düşünülür. Urlar, kemik apseleri, bazı yozlaştırıcı eklem romatizması biçimleri ve disk fıtıkları cerrahi tedavi gerektirirler.